بلاکچین چیست؟
بلاکچین یا زنجیرهی بلوکی، سیستمی است برای ثبت و ضبط دادهها. این دادهها میتوانند برای نمونه تراکنشهای بانکی باشند یا اسناد مالکیت، قرارها، پیامهای شخصی یا دیگر اطلاعات. ویژگی بلاکچین این است که کار ذخیرهی این دادهها بدون وجود یک مدیر و صاحباختیار مرکزی امکانپذیر است و نمیتوان با تخریب یک نقطهی مرکزی دادههای ذخیرهشده را تحریف یا نابود کرد. معروفترین کاربرد بلاکچین پول رمزی بیتکوین است.
بلاکچین معاملات آنلاین امن را تسهیل میکند. بلاکچین یک کتابخانه دیجیتالی غیر متمرکز و توزیع شده است که برای ضبط معاملات در میان رایانههای بسیاری استفاده میشود تا بتوان بدون تغییر تمام بلوکهای بعدی و بدون همکاری شبکه مقادیر ثبت شده را با استفاده از پسانداز تغییر داد. این امر به شرکتکنندگان اجازه میدهد تا به بررسی و حسابرسی معاملات ارزان بپردازند. اصالتسنجی آنها توسط همکاری جمعی توسط اشتراک منافع جمعی خود تأیید میشوند. نتیجه، یک گردش کار قوی است که عدم قطعیت شرکت کنندگان در مورد امنیت دادهها یک امر حاشیهای است. استفاده از یک بلاکچین ویژگی مشخصه تکثیر بینهایت از یک دارایی دیجیتال را حذف میکند. این تأیید میکند که هر واحد ارزش تنها یک بار منتقل میشود، و مشکل دیرینهی هزینههای دوگانه را حل کرده است. بلاکچین به عنوان یک پروتکل رمزنگاری ارزشگذاری تعریف شدهاست. این مبادله بر مبنای زنجیره بلوکی میتواند سریع تر، با خیال راحت و ارزانتر از سیستمهای سنتی تکمیل شود. بلاکچین میتواند حقوق عنوان را اختصاص دهد، زیرا رکوردی را فراهم میکند که باعث ارائه و پذیرش میشود.
بلاکچین، پایگاه دادهی توزیع شده و مبتنی بر اجماع است که به صورت مستمر فهرستی از رکوردها (ردهها) را که هرکدام به گزینههای قبلی فهرست ارجاع میدهند حفظ میکند و بدین وسیله در مقابله با تضعیف یا بازنگری غیرمجاز تقویت میشود. بلاکچین خود زیربخشی از فناوریهای دفترکل توزیع شده (Distributed Ledger) است. بلاکچین گونهای از معماریهای داده مورد استفاده در فناوری دفاترکل توزیع شده است که در آن سوابق تراکنشها در زنجیرههای متصل به یکدیگر ذخیره میشوند.
در این فناوری با وجود کاربران متعددی که بهطور همزمان دادههایی را ثبت و اصلاح میکنند و ممکن است که آن دادهها با هم تداخل داشته باشند، شبکه قادر به حفظ یکپارچگی محتوای پایگاه داده است. با توجه به ساختار دادهای رمزنگاری شده که بلاکچین دارا میباشد، یکپارچگی، بدون هیچ کنترلکننده مرکزی حفظ میشود. در دفاتر کل توزیع شده مربوط به بیتکوین برای مرتب کردن تراکنشها و ممانعت از تناقض یک مسئله ریاضی مطرح میشود که حل کردنش سخت است اما پس از حل مسئله تأیید درست بودن راه حل آسان است به این سازوکار، «اثبات کارکرد» (Proof of work) میگویند. در روش بلاکچین بیتکوین کسی میتواند تراکنشهای هر مرحله را مرتب کند که جواب این سؤال سخت را پیدا کرده باشد و همزمان تغییراتی که قصد اعمال آن را دارد (بلوک جدید) با مراحل قبلی زنجیره تناقض نداشته باشد. شیوه کشف عدم تناقض به این صورت است که تراکنشهای هر بلوک وارد تابع هش میشوند و پاسخ آن تابع هش را همه دارند اگر کسی که تراکنشها را مرتب و اضافه میکند حتی یک تغییر جزئی در تراکنشهای قبلی تأیید شده ایجاد کند جواب هش تراکنشها تغیر میکند و بدون اینکه افراد نیاز باشد بدانند کدام بخش تغییر کرده میتوانند با تغییر غیرمجاز مخالفت کنند.
مبادلات بیتکوین (ژانویه 2009 تا سپتامبر 2017)
اولین کار روی زنجیرهی بلوک رمزنگاری شده امن در سال ۱۹۹۱ توسط استوارت هابر و اسکات استورنتا توصیف شد. در سال ۱۹۹۲، بایر، هابر و استورنتا درخت درهمسازی را به طراحی متصل ساختند، که باعث بهبود کارایی آن شده و اجازه میداد که چندین سند در یک بلوک جمعآوری شوند.
یک پایگاه دادهی بلاکچینی که بهطور خودمختار مدیریت میشود از یک شبکه همتابههمتا و یک سرور زمانبندی توزیع شده استفاده میکند. اولین زنجیرهی بلوک توسط یک فرد یا گروهی ناشناس به نام ساتوشی ناکاموتو در سال ۲۰۰۸ معرفی شد. یک سال بعد به عنوان یک جزء اصلی از بیتکوین (ارز دیجیتالی) اجرا شد، جایی که از آن به عنوان سرفصل عمومی برای همهی معاملات در شبکه عمل میکرد. با استفاده از یک بلاکچین، بیتکوین اولین ارز دیجیتال بود که برای حل مشکل دوجانبه بدون نیاز به یک سرپرست قابل اطمینان و الهام بخش بسیاری از برنامههای اضافی بود.
تمرکز زدایی
با ذخیرهی دادهها در سراسر شبکه، بلاکچین خطراتی را که با ذخیره دادهها بهطور مرکزی نگه داشته میشوند حذف میکند. بلاکچین غیر متمرکز ممکن است از ارسال پیام اَد هاک و شبکه توزیع شده استفاده کند.
شبکهی آن دارای نقاط متمرکز آسیبپذیری است که کراکرهای کامپیوتر میتوانند از آن استفاده کنند؛ به همین ترتیب، هیچ نقطه مرکزی از شکست وجود ندارد. روشهای امنیتی زنجیره بلوکی شامل استفاده از رمزنگاری کلید عمومی است.
کاربردهای فناوری بلاکچین
اولین و معروفترین استفاده از فناوری بلاکچین در دفتر کل تراکنشهای بیتکوین اتفاق افتاده است که الهام بخش ایجاد دیگر رمز ارزها (cryptocurrencies) و پایگاههای داده توزیع شده مستحکم شده است.
فناوری بلاکچین خدمات مبتنی بر تراکنش را دگرگون خواهد کرد و در زمینههای زیر بکار گرفته خواهد شد:
- پول دیجیتال (Digital Currency)
- قراردادهای هوشمند (Smart Contracts)
- اوراق بهادار (Securities)
- ثبت و نگهداری سوابق (Record Keeping)
- اینترنت اشیا (Internet of Things)
این فناوری در گسترهی وسیعی از کاربردهای مالی و غیر مالی قابل استفاده است برای استفاده از بلاکچین در صنعت، بورس اوراق بهادار، بیمه و بانکداری، پزشکی، مطالعات و پروژههای متعددی در جریان است. اینترنت اشیا توزیع شده، زیرساخت امنیتی بدون کلید، خادمهای نام توزیع شده، دفاتر اسناد رسمی، ذخیرهسازی توزیع شده بعضی از کاربردهای این فناوری بهشمار میآیند.
منبع: ویکی پدیا